Bilindiği üzere sigortacılık risklerin gerçekleşmesi sonucu doğabilecek zararları gidermeye yönelik çok önemli bir işlev görüyor. Bazı ülkelerde sigortacılık, bankacılık sektörünün de üzerinde bir büyüklüğe sahip.
Ülkemizde çeşitli branşlarda bir çok sigorta şirketi faaliyet gösteriyor. Sigortacılık ile ilgili pek çok düzenleme bulunuyor. Fakat sigortacılık faaliyetlerinin gözetim ve denetimi uzun yıllar Hazine Müsteşarlığı, daha sonra ise Hazine ve Maliye Bakanlığı bünyesinde faaliyet gösteren Sigortacılık Genel Müdürlüğü tarafından yürütülüyordu.
Bankacılıkta ve sermaye piyasaları alanlarında gözetim ve denetim fonksiyonu BDDK ve SPK gibi bağımsız üst kurullar tarafından yürütülürken, sigortacılık alanında bu işlevin bağımsızlığı bulunmayan bir Genel Müdürlük tarafından yerine getirilmesi uzun yıllardır eleştiriliyordu.
Sigortacılık sektörüne yönelik bağımsız bir üst kurul kurulması gerekliliği sıkça belirtiliyordu. Sigortacılık sektörünün ülkemizde beklenen düzeyde gelişememesinin nedenlerinden birisinin de bu olduğu ifade ediliyordu.
SİGORTACILIK VE ÖZEL EMEKLİLİK DÜZENLEME VE DENETLEME KURUMU KURULDU
Nihayet bu konuda önemli ve tarihi nitelikte bir adım atıldı ve Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu (Kurum) kuruldu. Buna ilişkin Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi 18 Ekim 2019 tarihinde yayımlandı ve yayımı tarihinde yürürlüğe girdi.
Kurum, kamu tüzel kişiliğini haiz, idari ve mali açıdan özerk bir yapıya sahip olacak. Merkezi İstanbul’da bulunacak olan kurum; Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurulu (Kurul) ile başkanlık teşkilatından oluşuyor.
Kurul, kurumun karar organı konumunda. Kurul, biri başkan, biri ikinci başkan olmak üzere Cumhurbaşkanı tarafından atanan beş üyeden oluşuyor. Kurul başkanı aynı zamanda kurumun da başkanı oluyor.
Başkanlık teşkilatı ise Başkan, başkan yardımcıları ve hizmet birimlerinden oluşuyor. Başkan, en üst yönetici olarak kurumun genel yönetim ve temsilinden sorumlu. Kurulun en az iki haftada bir defa olmak üzere gerekli hallerde toplanması gerekiyor ve en az üç üyenin aynı yöndeki oyuyla karar alıyor. Üyeler çekimser oy kullanamıyor. Kurul kararlarının en geç 7 iş günü içinde Resmi Gazete’de yayımlanması gerekiyor.
KURUMUN DÜZENLEME, GÖZETİM VE DENETİM YETKİLERİ BULUNUYOR
Kurumun sigortacılık ve özel emeklilik şirketlerine yönelik düzenleme, gözetim ve denetleme yetkileri bulunuyor. Bu kapsamda sigortacılık ve özel emekliliğe ilişkin mevzuatı hazırlamak, uygulamak, ilgililer tarafından uygulanmasını izlemek, yönlendirmek, sigortacılığı geliştirmek, sektörde faaliyet gösteren kişi ve kuruluşlarla ilgili inceleme, denetleme ve soruşturma yapmak kurumun görevleri arasında yer alıyor.
Kuruma verilen görev ve yetkilerin gerektirdiği asli ve sürekli hizmetlerin sigortacılık uzmanı ve uzman yardımcısı şeklinde meslek personeli ile diğer personel eliyle yürütüleceği belirtiliyor.
Kurumun gelirlerinin giderlerini karşılaması esası söz konusu. Kurumun iç denetiminin kamu iç denetimine ilişkin düzenlemeler dikkate alınarak kurul tarafından belirlenecek esaslara göre gerçekleştirileceği belirtiliyor. Görevlendirilecek iç denetçilerin kamu iç denetçi sertifikasına sahip olması gerekiyor. Kurumun faaliyetleri hakkındaki yıllık raporun her yıl Mayıs ayı sonuna kadar Cumhurbaşkanı’na sunulması ve kamuya açıklanması öngörülüyor. Ayrıca kurumun faaliyetleri ile ilgili olarak yılda bir defa TBMM plan ve Bütçe Komisyonu’na bilgi vermesi gerekiyor.
Kurul’un ilk toplantısını başkan ve üyelerin atamalarının yapıldığı tarihten itibaren 15 gün içinde yapması öngörülüyor. Kurum bu ilk toplantının yapıldığı tarihte kurulmuş sayılıyor ve bu tarihten itibaren bir yıl içinde teşkilatlanmasını tamamlaması gerekiyor. Kararname ile kuruma iki başkan yardımcısı, sigortacılık uzmanları ve diğer personel olmak üzere 357 kişilik bir kadro ihdas edilmiş durumda.
Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun kurulmasını ülkemizdeki sigortacılık ve özel emeklilik sektörünün daha hızlı ve sağlıklı gelişmesi açısından tarihi nitelikte bir gelişme olarak ifade etmek yanlış olmayacak. Bunun gerçekleşebilmesi için kuruma büyük sorumluluk düşüyor.
Bu nedenle kurumun yapılanmasını kısa sürede tamamlaması, nitelikli personel istihdam etmesi, etkili düzenlemeler yapması, bunun yanı sıra etkin bir gözetim ve denetim mekanizması kurması büyük önem taşıyor.
E-SİGORTA POLİÇESİ BÜYÜK KOLAYLIK GETİRECEK
Bilindiği üzere sigorta poliçeleri halihazırda kağıt ortamda düzenleniyor. Teknolojinin bu kadar geliştiği bir ortamda bu da maliyetlere ve zorluklara neden oluyordu. Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından hazırlanan ve 19 Ekim 2019 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanan Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile sigorta, emeklilik ve reasürans şirketleri ile sigorta ve emeklilik aracılarının e-Sigorta poliçesi düzenleyebilmesi imkanı getirildi. E-sigorta poliçesi kağıt ortamdaki sigorta poliçesi ile aynı hukuki niteliklere sahip.
Fakat bu uygulama şimdilik zorunlu değil. Uygulamaya dahil olmak isteyen sigorta, emeklilik ve reasürans şirketleri veya sigorta ve emeklilik aracılarının öncelikle e-Fatura uygulamasına dahil olması, e-Poliçe konusundaki hazırlıkları tamamlaması ve uygulamaya dahil olmak için başvuru yapması gerekiyor.
Bu uygulama gerek sektöre, gerekse de sigorta yaptıranlara büyük kolaylık getirecek. Zaman kayıplarını önleyecek, maliyetleri düşürecek. Bu nedenlerle sigorta şirketlerinin tamamının zaman geçirmeden bu uygulamaya geçmesi önem taşıyor.
Gürdoğan Yurtsever
Turcomoney Dergisi’nin Kasım 2019 sayısında yayımlanmıştır.